Chánh niệm là gì? Chánh niệm là một thuật ngữ trong hệ thống tư duy như Phật giáo giúp cho con người có thể tự thức. Và hiện hữu tại tâm trí một cách chính xác. Chánh niệm giúp chúng ta nhận diện bản thân, đồng ý với hiện thực cũng như có thể tìm ra sự sắc bén và ý nghĩa của sự sống. Để biết thêm về thuật ngữ chánh niệm là gì và những ích lợi của chánh niệm, hãy cùng FADY xem ngay bài viết sau đây.
1. Chánh niệm là gì?
Chánh niệm (tiếng Pali: “sati”, tiếng Sanskrit: “smriti”) là một thuật ngữ trọng yếu trong đạo Phật. Chánh niệm được dịch sang tiếng Anh là “mindfulness”.Theo quan điểm của đạo Phật, chánh là chính đáng còn niệm là nhớ lại tức có nghĩa chánh niệm là Nhớ lại những điều chính đáng. Chánh niệm nói đến sự quan sát đặc biệt và ý thức toàn diện đối với hiện tại. Bao gồm cả tư duy, cảm xúc, trạng thái cơ thể và môi trường xung quanh.
Chánh Niệm có thể được hình thành trên bốn nền móng được gọi là bốn lĩnh vực chánh niệm gồm: thân, thọ, tâm và pháp (đối tượng tâm), trong đó:
Thân gồm có hơi thở, tư thế, động tác và cảm giác trong cơ thể, thuộc về tứ đại: đất (cứng hay nặng), nước (lỏng hay dính) gió (chuyển động, căng thẳng, áp suất) và lửa (nóng hoặc lạnh).
- Thọ gồm cảm giác dễ chịu, khó chịu hoặc trung hoà.
- Tâm gồm ý tưởng, cảm xúc và ý thức (cái “biết”).
- Pháp gồm tất cả các đối tượng khác, thường là nhìn, nghe, ngửi, nếm và xúc giác.
Chánh Niệm chỉ để ý tới hiện thực mà không quan tâm đến hình thức và quan điểm. Ví dụ như “chân tôi đau” là một quan điểm mà Chánh Niệm chỉ nhận biết một cách đơn giản là nóng, căng, cứng… Hoặc là sự khó chịu chứ không tồn tại cái tôi trong đó.
Chánh niệm có thể áp dụng qua nhiều hoạt động trong đời sống, như thiền tọa hay thiền hành. Chánh niệm giúp ta nhìn thấy, bản chất của mọi sự vật. Việc thiền hành trong đời sống sẽ giảm bớt căng thẳng, lo lắng và mang lại cho ta một cuộc sống an bình, hạnh phúc hơn.
2. Lợi ích của chánh niệm
Chánh niệm mang lại cho ta nhiều lợi ích không chỉ về thể chất mà còn tinh thần, cụ thể:
2.1. Giúp làm giảm căng thẳng
Khi chánh niệm, bạn sẽ nhận ra và đón nhận những tình trạng tâm lý. Những cảm xúc trong đời sống xảy ra hàng ngày mà không hề than phiền. Chúng ta sẽ đón nhận mọi thứ xung quanh, không phán xét. Cách học cách đón nhận mọi thứ xung quanh, đương đầu với những cảm xúc của chính mình giúp chúng ta giảm đi căng thẳng, lo lắng đồng thời cảm thấy dễ chịu hơn.
2.2. Tăng sự tập trung
Khi thực hành chánh niệm, bạn sẽ nhận ra bạn tăng khả năng tập trung hơn vào hiện tại. Không bị sao nhãng, lãng phí công việc hay học tập. Điều này sẽ giúp công việc của bạn hiệu quả cũng như cân bằng được đời sống và mọi thứ xung quanh.
2.3. Nâng cao ý thức
Việc chánh niệm sẽ giúp bạn tỉnh ngộ và nhận ra được nhiều điều từ những hành động, cảm xúc, suy nghĩ, lời nói của chính mình. Bạn sẽ biết rằng đâu là đúng, đâu là sai, đâu là việc nên làm. Và không nên một cách rõ ràng hơn, từ đó tăng khả năng tự nhận thức và phát triển.
2.4. Giải phóng từ sự gắn kết
Chánh niệm sẽ giúp bạn cân bằng mọi thứ, tập trung vào mọi thứ ở hiện tại, không vướng víu vào quá khứ hay ước ao ở tương lai. Điều này giúp chúng ta có thể giải phóng bản thân khỏi sự gắn kết. Và sống một cuộc sống tự do, thoải mái và dễ dàng hơn rất nhiều.
3. Một vài minh họa về việc thực hành chánh niệm trong sinh hoạt thường nhật
Trong sinh hoạt thường nhật, bạn có thể luyện tập chánh niệm bất cứ lúc nào, bất cứ nơi đâu, kể cả khi làm việc, ăn uống, đi dạo hoặc giao tiếp. Sau đây là những minh họa cụ thể mà bạn có thể luyện tập chánh niệm.
3.1. Chánh niệm khi ăn uống
Trong ăn uống, thay vì bạn ă n một cách vội vàng, nhanh gọn và hời hợt thì hãy luyện tập chánh niệm. Hãy có những bữa ăn từ tốn, để ý đến hương vị, mùi thơm và cảm xúc của thức ăn trong miệng.
Quan sát cảm xúc khi nhai và nuốt thức ăn. Bằng cách làm điều này, bạn nâng cao ý thức về việc ăn uống. Và thưởng thức thực phẩm, các món ngon một cách phù hợp hơn.
3.2. Chánh niệm khi đi dạo
Khi tập luyện thể dục nâng cao sức khỏe, đặc biệt là chạy hoặc đi dạo. Bạn hãy luyện tập chánh niệm bằng cách chú ý đến cảm xúc của chân tiếp xúc đất và các chuyển động của cơ thể. Quan sát cảm xúc của gió, âm thanh xung quanh và nhịp độ của bước chân. Bằng cách làm điều này, bạn thực hiện việc đi dạo với sự chú ý toàn diện và tận hưởng được sự hiện diện trong khoảnh khắc đó.
Ngoài đi dạo, bạn cũng có thể luyện tập chánh niệm thông qua các hoạt động thể chất khác như tập yoga, chạy, bơi, đạp xe, đánh cầu lông…
3.3. Chánh niệm trong giao tiếp
Chánh niệm có thể giúp bạn giao tiếp tốt hơn và tạo được sự thiện cảm với người nói chuyện. Khi bạn đang trao đổi với người khác. Hãy luyện tập chánh niệm bằng cách lắng nghe một cách thành tâm và tập trung vào người đang nói. Không để ý đến suy nghĩ và phán xét của bạn trong lúc đó. Mà hãy tập trung hoàn toàn vào người khác và những gì họ đang chia sẻ.
Điều này sẽ giúp bạn có 1 cái nhìn trung thực, khách quan với người giao tiếp. Đồng thời, người ta cũng sẽ cảm nhận được phép lịch sự, sự tôn trọng và tinh tế của bạn khi đang trò chuyện.
3.4. Tỉnh thức trong công việc
Khi làm việc, hãy tỉnh thức, tập trung sự cao độ để giải quyết và hoàn thành công việc 1 cách nhanh chóng, có hiệu quả và có năng suất nhất. Bên cạnh đó, bạn cũng cần cố gắng chú ý đến từng nhiệm vụ một. Đừng để cho suy nghĩ về công việc khác hay những lo lắng về tương lai làm ảnh hưởng đến công việc hiện tại mà. Thay vào đó hãy tập trung vào hoạt động hiện tại và thực hiện công việc thật tốt.
Bên cạnh đó, bạn cũng có thể lồng ghép tỉnh thức tại cơ quan bằng những lúc đi lại tới những vị trí khác nhau. Hãy cố gắng quan sát cơ thể, hơi thở, bước chân để cảm nhận mọi thứ.
3.5. Tỉnh thức trong thời gian rảnh rỗi
Tỉnh thức trong thời gian rảnh rỗi cũng được nhiều người áp dụng với nhiều cách khác nhau. Bạn cũng có thể sử dụng thời gian rảnh của mình để thực hiện bằng cách làm những việc mà mình thường làm hằng ngày. Mà bạn cảm thấy thoải mái, không cần suy nghĩ nhiều và quan trọng là hãy để ý đến hiện tại. Chẳng hạn như lúc bạn tắm. Hãy chú ý đến cảm giác của nước chảy qua da, mùi hương của xà phòng, và cảm giác thư giãn của cơ thể.
3.6. Tỉnh thức khi nghỉ ngơi
Vào những lúc bạn đang nghỉ ngơi như trước khi đi ngủ, khi ngủ trưa bạn có thể “tranh thủ” thực hành bài thiền buông thư. Cùng với đó là hãy quan sát cơ thể xem có cảm giác gì, đang suy nghĩ và có cảm nhận gì. Bạn chỉ đơn giản là cảm nhận mọi thứ xung quanh xảy ra chứ không cần quan tâm đến việc đúng sai, điều gì sẽ xảy ra.
3.7. Tỉnh thức trong sinh hoạt hằng ngày
Trong các hoạt động hằng ngày, chỉ cần bạn để ý và cảm nhận mọi thứ xung quanh, đang diễn ra là bạn đã thực hành tỉnh thức. Bạn có thể để ý trong các hoạt động như rửa chén, nấu cơm, lau nhà, nấu ăn, ăn cơm, tắm, phơi quần áo… Lúc này bạn chỉ cần hiểu đơn giản rằng hãy đưa tâm trí ta trở về với sự đơn giản, hiện diện với chính khoảnh khắc này. Và biết được mình đang làm điều gì ngay thời điểm hiện tại.
Điều quan trọng là bạn phải nhớ rằng. Chánh niệm là 1 phong cách sống mà bạn có thể áp dụng bất cứ khi nào trong 1 ngày. Tuy nhiên không phải đơn giản mà chúng ta có thể thực hiện hoàn hảo và duy trì ngày này qua ngày khác. Vì thế, bạn hãy nỗ lực ngay hôm nay để chú tâm thực hành. Và không được ép buộc bản thân phải thực hiện.
4. Cách thực hiện chánh niệm
Cách thực hiện chánh niệm rất dễ dàng, mang lại lợi ích cao cho công việc, sức khỏe và tinh thần. Sau đây là hướng dẫn cách bạn có thể thực hiện chánh niệm rất dễ dàng.
4.1. Luyện tập chú ý
Chú ý đến hiện tại hay các điều tầm thường xung quanh, tập trung vào các hoạt động hàng ngày là bước đầu tiên giúp bạn làm quen với chánh niệm. Ví dụ như khi ăn uống, đi bộ. Hay làm việc hãy chú ý đến mọi thứ xung quanh từ hơi thở, cảm xúc, cảm giác, vị giác, mùi hương… mà bạn đang hành động.
4.2. Quan sát hơi thở
Tiếp theo để có thể chánh niệm là hãy học cách thở hay nói cách khác là hãy chú ý đến hơi thở. Hãy tập trung vào cảm giác của hơi thở khi đi vào và ra khỏi cơ thể. Khi suy nghĩ hoặc sự sao nhãng xuất hiện, đơn giản quay trở lại chú ý đến hơi thở.
4.3. Quan sát cơ thể
Hãy quan sát cảm giác và trạng thái cơ thể khi bạn thực hiện các hoạt động hàng ngày. Chú ý đến cảm giác của chân chạm đất khi bạn đi bộ, hoặc cảm giác của nước chảy qua tay khi bạn rửa tay.
4.4. Thực hành thiền
Sau khi nhận thức được cảm xúc, cơ thể bạn có thể bắt đầu học cách thiền. Thiền là 1 phần không thể thiếu trong việc luyện tập và phát triển chánh niệm. Thiền mang lại cho bạn rất nhiều ích lợi như giúp bạn xóa bỏ những suy nghĩ phiền muộn, căng thẳng. Và tăng cường năng lực tập trung, cải thiện chất lượng giấc ngủ, ổn định trạng thái tâm lý… Bạn có thể lựa chọn và thực hành nhiều phương pháp thiền khác nhau phù hợp với bản thân như thiền ngồi, thiền đi. Hoặc thiền đứng để tinh thần được thanh thản và nâng cao chánh niệm.
Bên cạnh đó, điều then chốt nhất khi luyện tập chánh niệm đó chính là bạn cần duy trì đều đặn, liên tục. Điều này sẽ giúp chúng ta sống “chậm” lại với hiện tại, trở nên tỉnh táo hơn. Và thoải mái, lạc quan, tích cực hơn rất nhiều.
5. Mẹo luyện tập chánh niệm hiệu quả
Nếu bạn gặp trở ngại hay hay quên mất chánh niệm thì dưới đây là những mẹo giúp bạn có thể nhớ, thư giãn và tập trung vào việc chánh niệm hơn.
Tập trung vào việc hoàn thành 1 hành động trong 1 khoảng thời gian. Không nên làm nhiều việc trong cùng 1 lúc vì vậy rất dễ bị phân tâm, mất tập trung và không có hiệu quả. Thay vì bạn bị rối khi làm nhiều việc cùng 1 lúc thì hãy cố gắng nỗ lực cao độ hoàn thành từng việc một. Ưu tiên mức độ quan trọng của công việc đó lên hàng đầu.
Hãy tự biết yêu thương bản thân khi luyện tập chánh niệm. Có nghĩa là bạn phải tôn trọng bản thân trước khi tôn trọng người khác hay cảm nhận về mọi thứ đang tồn tại xung quanh. Yêu thương bản thân và công nhận bản thân. Là cách để chúng ta học cách chấp nhận từ đó có thể sống với hiện tại và cho bản thân.
Thông tin liên hệ: CÔNG TY TNHH SXTM MAY MẶC HÒA PHÁT
Địa chỉ: 68/1 Trần Tấn, Phường Tân Sơn Nhì, Quận Tân Phú, TP.HCM
Hotline: 0866 111 828
Website: https://fady.vn/
Email: cskh@fady.vn
Fanpage: https://www.facebook.com/fadyprinting
